Zeytinyağında son yıllarda en çok duyulan terimlerden biri “soğuk sıkım”. Market raflarında, restoran menülerinde hatta sağlık içeriklerinde sıkça karşımıza çıkıyor. Ancak birçok kişi için hâlâ belirsiz: Soğuk sıkım zeytinyağı gerçekten daha mı iyi? Yoksa sadece bir pazarlama ifadesi mi? Bilimsel veriler, bu soruya oldukça net bir yanıt veriyor.

 

Soğuk Sıkım Nedir?

Soğuk sıkım, zeytin meyvesinin 27°C’nin altında preslenmesi anlamına gelir. Bu sıcaklık sınırı kritik bir eşiği temsil eder. Çünkü zeytin ezildiğinde ve yüksek ısıya maruz kaldığında, içindeki fenolik bileşikler (özellikle polifenoller ve E vitamini) hızla azalır.
Soğuk sıkım yöntemiyle elde edilen yağlarda bu bileşikler korunur; dolayısıyla besin değeri ve aromatik profil çok daha zengindir.

 

Bilimsel Veriler Ne Gösteriyor?

Gıda kimyası alanında yapılan araştırmalar, soğuk sıkım zeytinyağlarının:

• Polifenol oranının ortalama %30 daha yüksek olduğunu,
  
• Oksidasyon direncinin (yani bozulmaya karşı dayanıklılığının) belirgin şekilde arttığını,
  
• ve antioksidan kapasitesinin uzun süre sabit kaldığını ortaya koyuyor.

Bu da hem sağlık hem de saklama ömrü açısından avantaj anlamına gelir. Kısacası, “soğuk sıkım daha iyi midir?” sorusunun cevabı evet, ama doğru koşullarda üretildiği sürece.

 

Üretim Sürecinde Denge

Soğuk sıkımın başarısı yalnızca sıcaklıkla değil, zeytinin tazeliği ve işlenme süresiyle de ilgilidir.
Zeytin, hasattan sonraki ilk 4-6 saat içinde işlenirse, meyvenin içindeki aromatik bileşenler oksitlenmeden yağa geçer. Bu nedenle, NizOlive gibi üreticiler, hasat günüyle sıkım günü arasındaki zamanı en aza indirir.
Böylece “soğuk sıkım” sadece teknik bir kavram değil, zaman yönetimi ve üretim disiplini anlamına da gelir.

 

Tadımda Nasıl Anlaşılır?

Soğuk sıkım zeytinyağı, genellikle daha yoğun bir yeşil renge ve belirgin bir meyvemsilik, acılık, yakıcılık dengesine sahiptir. Bu özellikler, yağın fenolik zenginliğinden gelir. Ancak her soğuk sıkım yağ kaliteli demek değildir; önemli olan, zeytinin çeşidi, toprak yapısı ve işlenme standardıdır.

 

Sonuç: Pazarlama Söylemi Değil, Bilimsel Gerçek

Soğuk sıkım ifadesi, doğru uygulandığında sadece bir etiket değil, kalitenin kimyasal karşılığıdır.
Bilimsel olarak, düşük sıcaklıkta işlenen zeytin, doğasında bulunan biyoaktif bileşenleri daha fazla korur. Bu nedenle NizOlive üretim zinciri, yalnızca sıcaklığı değil, her adımı kontrol altında tutarak bu standardı sabitlemeyi amaçlar.

Kısacası: Soğuk sıkım, bir trend değil; bilimin onayladığı bir üretim disiplinidir.